Çocuklarda uyku sorunlarına yol açabilecek durumlar nelerdir?
Çalışmalar uyku bozuklukları görülen bebeklerde daha sonra çocukluk döneminde kronik uyku sorunları gelişebildiğini göstermiştir. Yapılan çalışmada sekiz aylıkken uyku sorunları yaşayan çocukların üç yaşına geldiklerinde uyku sorunlarının devam ettiğini, başlangıçta uyku sorunu olmayan çocukların ise %26’sının üç yaşına geldiğinde uyku sorunları ortaya çıktığını saptamıştır. Gelişimsel yetersizliği olan çocuklarda uyku sorunlarının sık yaşandığı bildirilmektedir. Yetersizliği olan çocuklarda karanlıkta uyuyamama, uykuda huzursuzluk, gece uykudan uyanma, uykuda kabus görme, uykuda konuşma, uykuda diş gıcırdatma sorunları görülmektedir. Fiziksel, cinsel istismara uğrayan ve travma geçiren depresyon, anksiyete bozukluğu gibi psikolojik sorunları olan çocuklarda uyku bozuklukları sık görülmektedir. Eşler arasındaki sorunların, stres, anksiyete ve depresyonun çocuğun gece sık uyanmasına yol açtığı açıklanmıştır. Bunun yanında çocukların kalıcı uyku sorunlarının olması annelerin de duygu durumunu etkilemektedir. Kronik böbrek yetmezliği olan çocukların %58.5’inde uyku bozukluğu belirtileri gözlenmiştir. Çocuklarda hastalığa bağlı yaşam kalitesi bozuldukça uyku sorunları da artış göstermektedir.
Yıldırım Sarı, H. (2012). Çocuklarda Uyku. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi 28 (1) : 81-90.
Çocuklarda uyku sorunlarına karşı neler yapabiliriz?
Çocukla beraber aynı yatağın paylaşılmasından uzak durulmalıdır. Ebeveynlerin gece çocukla aynı yatağı paylaşmaları, uzun dönemde uyku problemi görülme riskini arttırmaktadır. Çocukların gece uyku saatinden en az bir saat önce ekrandan uzak durmaları uygundur. Geç saatlerde ekran başında durulması, uyku hormonu salgılanmasını baskılayıp uyanıklığı arttırarak uykuya dalmayı geciktirmektedir. Okul günleri ile tatil günleri uyanma saatleri arasında 2 saatten fazla fark olmaması önerilmektedir. Tatil günleri daha uzun uyumak sağlıksız olmasa da, bunun belirli bir denge içinde olması gerekmektedir. Çocukların yattığı yatağı, imkan varsa, günlük aktivitelerde çok sık kullanmaması önerilir. Bu sayede, yatak ile uyku ve dinlenme arasında uygun bir zihinsel bağlantı kurulması daha kolay olacaktır. Uykuya dalamayan çocuklar zorlanmamalıdır. Uygun sınırlar konulmasına karşın, 15-20 dakika içinde uyuyamaması halinde - uykuyu açma potansiyeli olan eylemleri yapmamak kaydıyla tekrar uykusu gelene dek çocuğa izin verilmelidir.
Prof. Dr. Ayhan Bilgiç
Çocuk ve Genç Psikiyatristi